พี่วาฬเชื่อว่าสิ่งนี้เป็นคำถามและประเด็นที่ค้างคาใจใครหลายคนว่า ทำไมราคาน้ำมันขึ้นและน้ำมันแพงจนน่าตกใจ ก่อนจะตำหนิใครอะไร เราก็ควรต้องรู้ก่อนว่าโครงสร้างราคาน้ำมันมีส่วนเป็นอย่างมาก ว่าแต่โครงสร้างราคาน้ำมันในแต่ละลิตรนั้นประกอบด้วยอะไรบ้าง และพี่วาฬพร้อมเคลียร์ประเด็นสำคัญที่ว่ามีองค์กรไหนที่อยู่เบื้องหลังราคาน้ำมันและโครงสร้างราคาน้ำมันหรือเปล่า บอกเลยว่าถ้าได้อ่านบทความนี้จบละจะต้องเข้าใจมากขึ้นแน่นอน
โครงสร้างราคาน้ำมันปัจจัยหลักความผันผวนราคาน้ำมัน
เริ่มต้นกันที่ประเด็นแรกของโครงสร้างราคาน้ำมัน ใน 1 ลิตรประกอบไปด้วย 4 อย่างหลักๆ โดยส่วนประกอบแรกเลยคือ “ต้นทุนเนื้อน้ำมัน” ซึ่งก็คือน้ำมันสำเร็จรูปจากโรงกลั่น ซึ่งเป็นราคาที่อ้างอิงจากตลาดกลางภูมิภาคเอเชีย ต้นทุนเนื้อน้ำมันนี้คิดเป็นร้อยละ 40 – 60 ของราคาน้ำมันหนึ่งลิตรนั่นเอง
ต่อมาส่วนประกอบที่สองคือ “ภาษี” ที่อยู่ในโครงสร้างราคาน้ำมันจะประกอบไปด้วย ภาษีเทศบาล ภาษีสรรพสามิต และภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีเหล่านี้จะแปลงไปเป็นงบประมาณในการบำรุงท้องถิ่นให้ดีขึ้นและภาษีเหล่านี้คิดเป็นร้อยละ 30 – 40 ของโครงสร้างราคาน้ำมันทั้งหมด
ส่วนประกอบที่สามคือ “กองทุน” ที่มีหลากหลายประเภท เช่น กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง หรือกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน โดยคิดเป็นร้อยละ 5 – 20 ของโครงสร้างราคาน้ำมันทั้งหมด
และส่วนประกอบสุดท้ายของโครงสร้างราคาน้ำมันคือ “ค่าการตลาด” ซึ่งเป็นมูลค่าของการบริหารจัดการภายในปั๊มน้ำมัน รวมถึงการจัดการคลังน้ำมันและขนส่งมายังปั๊มหรือสถานให้บริการน้ำมันเพื่อจำหน่ายให้แก่ลูกค้า
จากทุกองค์ประกอบของโครงสร้างน้ำมันนี้ทุกคนน่าจะสังเกตได้แล้วว่าทำไมราคาน้ำมันถึงมีความผันผวนหรือทำไมราคาน้ำมันขึ้น นั่นก็เพราะว่าโครงสร้างราคาน้ำมันมีหลายส่วน รวมไปถึงนโยบายเกี่ยวกับน้ำมันของเราแตกต่างจากประเทศเพื่อนบ้านดังนั้นการที่ส่วนประกอบใดส่วนประกอบหนึ่งเปลี่ยนแปลงไป ราคาน้ำมันก็เปลี่ยนแปลงด้วยเช่นกัน
ราคาน้ำมันขึ้น เพราะโดนองค์กรไหนควบคุมหรือเปล่า ?
หนึ่งในประเด็นยอดฮิตตลอดกาลเกี่ยวกับราคาน้ำมันแพงที่หลายคนคิดว่าเกิดจากขององค์กรพลังงานภายในประเทศเป็นผู้กำหนดหรือบงการ จึงทำให้คนไทยเราต้องใช้น้ำมันในราคาแพงมาก พี่วาฬอยากบอกทุกคนว่าการที่ราคาน้ำมันของไทยจะถูกหรือแพงเกิดขึ้นจากการที่ประเทศเราต้องนำเข้าน้ำมันจากต่างประเทศเป็นหลัก เพราะแม้ว่าประเทศไทยจะสามารถขุดเจาะน้ำมันได้เยอะ แต่คุณภาพของน้ำมันดิบที่เราผลิตได้นั้นไม่เหมาะสมกับเทคโนโลยีของโรงกลั่นในประเทศ จึงต้องส่งออกน้ำมันดิบที่เราผลิตได้ไปขาย และนำเข้าน้ำมันดิบจากต่างประเทศมาผลิตเพื่อให้เพียงพอกับความต้องการใช้ในประเทศ
ซึ่งเมื่อเราเห็นข่าวว่าทำไมราคาน้ำมันโลกปรับตัวแล้วแต่ทำไมน้ำมันไทยไม่ได้ปรับตาม นั่นก็เพราะว่ามีปัจจัยอื่นๆ ประกอบด้วย เช่น ประเทศไทยเรานำเข้าน้ำมันดิบก่อนที่จะมีการประกาศปรับราคา และหลังจากนี้ก็นำมาผ่านกระบวนการกลั่นต่างๆ จนออกมาเป็นน้ำมันสำเร็จรูปให้พวกเราได้ใช้กันนั่นเอง ดังนั้นการที่ราคาน้ำมันดิบนั้นลดลง แต่ต้นทุนอื่นไม่ได้ลดตามไปทำให้ราคาน้ำมันสำเร็จรูปที่จำหน่ายในประเทศไทยก็ไม่สามารถปรับลดลงได้ทันทีนั่นเอง
ครั้งหน้าพี่วาฬจะมีเรื่องราวดีๆ เกี่ยวกับน้ำมันหรือพลังงานอะไรมาฝากทุกคนอีก อย่าลืมติดตามกันนะ
อ้างอิง:
